از زمان انتقال کمپوست از کارخانه‌ی تولید کمپوست به واحدهای پرورش قارچ دکمه ای تا عملیات بستر سازی، نکات مهمی وجود دارد که باید رعایت شود. اگر شما خودتان کمپوست خود را تولید می کنید و یا اگر از کارخانه‌های دیگر از نقاط نزدیک یا دور در شهرهای دیگر خریداری می‌کنید نکات مهمی در زمان نقل‌ و انتقال و دریافت کمپوست باید رعایت شود.

با خرید کمپوست، فرایند حمل و نقل تأثیر مهمی در کیفیت کمپوست خواهد داشت چه‌بسا در بسیاری از مواقع کارخانه‌ی تولیدکننده کمپوست، کمپوستی با شرایط ایده آل و دمای مناسب تولید کند ولی قبل از رسیدن به سالن‌های پرورش قارچ به دلیل شرایط حمل و نقل نامناسب، مسافت های طولانی و فصول گرم سال از کیفیت کمپوست کاسته شود.

اقدامات لازم در زمان بارگیری کمپوست

در زمان بارگیری، باید دقت شود بلوک‌های کمپوست به صورت فشرده روی همدیگر بارگیری نشوند. در این حالت بذرهای داخل بلوک‌ها له شده و از طرفی شرایط بی‌هوازی برای میکروارگانیسم‌های داخل کمپوست رخ می دهد.

در فصول گرم سال برای انتقال کمپوست به شهرها و نقاط دور، وسایل نقل‌ و انتقال باید مجهز به دستگاه‌های خنک کننده باشند که دمای کمپوست بیش از حد افزایش نیابد.

دریافت کمپوست

بهتر است جهت کنترل شرایط دمای کمپوست، دمای سالن پرورش قارچ پیش از ورود کمپوست در حدود ۲۰ تا ۲۲ درجه سانتی گراد تنظیم شود.

در زمان دریافت کمپوست تخلیه بلوک ها همان موقع انجام گیرد و عمل تخلیه را به چند ساعت بعد یا زمان دیگر محول نکنید. عملیات انتقال بلوک ها از ماشین‌های انتقال به داخل سالن باید با صبر و آرامش صورت گیرد و کارگران در زمان انتقال مراقب باشند، کیسه‌های بلوک‌ها پاره نشود و چیدن بلوک‌ها در سطح قفسه‌ها به ترتیب و با نظم و از یک طرف سالن صورت گیرد.

کیسه‌های بلوک‌ها، دارای روزنه های ریزی هستند که جهت تهویه تعبیه‌ شده‌اند و باید این روزنه ­ها در سطح زیرین بستر قرار گیرد (روزنه‌های روی پلاستیک‌های بسته‌بندی کمپوست به سمت زمین قرار گیرد) تا تهویه از انتهای کمپوست نیز به خوبی انجام گیرد.

پس از قرارگیری بلوک‌ها در سالن، باید اطلاعات کمپوست در زمان دریافت اندازه‌گیری و بررسی شود. کنترل میزان رطوبت کمپوست(بررسی شود کمپوست خشک شده یا بیش از حد مرطوب است)، بوی کمپوست (اگر بوی تند و زننده از کمپوست استشمام شود یعنی آمونیاک آن افزایش یافته) و دمای کمپوست (دمای کمپوست باید در محدوده ۲۰-۲۵ درجه سانتی گراد باشد) ضروری است.

 اطلاعات دیگری از جمله تاریخ کشت، وزن بلوک‌ها و تعداد بلوک‌ها نیز باید در جدولی نوشته شود و در ابتدای درب ورودی سالن قرار گیرد به این جدول‌های دارای اطلاعات هر مرحله رشدی و تعداد و وزن بلوک‌های کمپوست، کارتکس می‌گویند. با گذشت زمان و تغییر مراحل پرورش، اطلاعات دیگری از جمله مرحله‌ی رشد، دما و رطوبت و شرایط تهویه سالن نیز در کارتکس هر سالن ثبت شود.

تخته‌کوبی

 بعد از چیده شدن بلوک‌ها داخل سالن، درهای ورودی و خروجی سالن بسته و بقایای کمپوست ریخته شده در کف سالن جمع‌آوری و شست‌وشوی کامل کف سالن انجام گیرد. جهت اطمینان می‌توان از محلول یک در هزار قارچ‌کش فرمالین  و محلول یک در هزار قارچ‌کش کاربندازیم  جهت شست و شو و ضدعفونی کف سالن  استفاده نمود.

معمولاً بعد از ورود کمپوست به سالن‌ها، عملیات بسترسازی انجام می‌گیرد. با قرارگیری بلوک‌های کمپوست در قفسه ها اجازه دهید یک یا دو روز در سالن بدون هیچ عملیاتی بمانند تا با محیط هم دما شوند.

پس از گذشت ۱ تا ۲ روز، پلاستیک روی بلوک‌ها به‌وسیله کاتر یا چاقوی ضدعفونی شده، بریده شده و عمل تخته کوبی انجام می گیرد. البته عواملی مانند میزان رطوبت کمپوست و وجود و یا عدم وجود بوی تند آمونیاک در کمپوست در زمان باز کردن روی بلوک ها، می تواند مؤثر باشد. در صورتی که میزان رطوبت یا بوی آمونیاک بیشتر از حد معمول باشد بهتر است باز شدن پلاستیک کمپوست ها زودتر انجام گیرد. از طرفی اگر یکنواختی در بلوک‌های کمپوست دیده شود، می‌توان قبل از خاکدهی نیز عمل باز کردن و پوش دادن (شنگ کردن کمپوست) انجام گیرد.

در بسترسازی استفاده از لباس کار و کفش تمیز و ضدعفونی شده و همچنین استفاده از دست‌کش الزامی است. پس از بریده شدن پلاستیک روی بلوک‌های کمپوست، داخل آن ها تا عمق حدود ۱۵ سانتی‌متر پوش داده شده یا شنگ شود (میزان پوش کردن کمپوست نیز به میزان رطوبت و فشردگی کمپوست بستگی دارد) و بعد از آن عمل صاف کردن کمپوست ها در سطح و تخته کوبی با تخته ماله ضدعفونی شده به نحوی که تماس بین قطعات کلش به وجود آید ولی فشردگی در حد قبل از پوش نباشد، انجام گیرد، به صورتی که تمام بسته به‌صورت یکنواخت و هماهنگ تخته‌کوبی شده و فشردگی در تمام قسمت‌ها به یک اندازه باشد.

بهتر است جنس تخته‌ها از پلاستیک باشد و چوبی نباشد که کمپوست را فشرده کند. تخته کوبی باید به صورتی انجام گیرد که کمپوست بیش از حد فشرده نشود که تهویه به خوبی انجام نگیرد و یا بیش از حد پفکی و توخالی نباشد که رشد ریسه ها به خوبی انجام نگیرد. پس میزان فشردگی در تخته کوبی باید متعادل باشد.

بهتر است هر طبقه پس از باز شدن بلوک ها بلافاصله تخته کوبی و بقیه مراحل نیز در آن انجام گیرد و سپس طبقات دیگر شروع شود تا از خشک شدن و یا آلوده شدن احتمالی کمپوست پیشگیری شود.

پس از تخته کوبی بذر کمکی یا بذر رو به بستر اضافه می شود. در این مرحله نیز بذر اضافه ای که همراه کمپوست ارسال شده و تا این زمان در داخل سردخانه نگهداری شده است را به صورت یکنواخت در روی بستر پخش می‌کنند. این کار باید حتماً با دست‌کش تمیز و نو انجام گیرد تا بذر آلوده نشود.

حتماً قبل از استفاده از بذر شرایط ظاهری آن کنترل و در صورتی که رنگ آن سیاه و یا سبز شده و یا آثار کپک در آن دیده شود از استفاده آن کیسه بذر خودداری شود.

پس از این مرحله بلافاصله روی سطح بستر پوشانده می‌شود به نحوی که کاملاً تمام سطح کمپوست با پلاستیک و یا روزنامه پوشانده شود. در صورتی که سطح بستر با روزنامه پوشانده شود باید به صورت مرتب سطح روزنامه ها آبیاری شود تا رطوبت داشته باشد ولی از جمع شدن آب روی سطح بستر جلوگیری شود. ضمن اینکه اولین آبیاری همراه با قارچ‌کش کاربندازیم به نسبت ۱ گرم به ازای هر مترمربع سطح انجام گیرد.

منبع: دیتا قارچ